تحول دیجیتال در معاملات ملکی؛ نقطه عطفی در حقوق معاملات
در سال‌های اخیر، استفاده از سامانه‌های آنلاین ثبت قرارداد ملکی مانند سامانه خودنویس املاک تحولی چشم‌گیر در نحوه ثبت و مدیریت معاملات ملکی ایجاد کرده است. این سامانه که با هدف افزایش شفافیت، امنیت حقوقی و تسهیل امور برای مشاوران املاک و اشخاص حقیقی طراحی شده، نقش مهمی در نظم‌بخشی به بازار املاک ایفا می‌کند.
اما استفاده نکردن از این سامانه چه تبعاتی دارد؟ مشاوران املاک در صورت نادیده‌گیری این سامانه چه مسئولیت‌هایی خواهند داشت؟ و آیا افراد عادی نیز با ناآگاهی ممکن است با مشکلات حقوقی روبه‌رو شوند؟ این مقاله به این سوالات با نگاهی حقوقی، مستدل و کاربردی پاسخ می‌دهد.
سامانه خودنویس املاک چیست و چه کاربردی دارد؟
سامانه خودنویس، یکی از ابزارهای نوین الکترونیکی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است که به کاربران اجازه می‌دهد به‌صورت آنلاین اقدام به ثبت پیش‌نویس قراردادهای خرید، فروش، رهن یا اجاره ملک کنند. از جمله ویژگی‌های این سامانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ثبت مشخصات دقیق ملک و طرفین قرارداد
- دریافت کد رهگیری قانونی
- هماهنگی با دفاتر اسناد رسمی
- تطبیق اطلاعات با بانک جامع املاک کشور
آثار حقوقی استفاده از سامانه خودنویس برای افراد عادی
۱. تضمین امنیت حقوقی در معاملات
هنگامی که افراد عادی قرارداد خود را از طریق سامانه خودنویس تنظیم می‌کنند، قرارداد دارای کد رهگیری رسمی و قابلیت ثبت در دفاتر رسمی خواهد بود. این امر موجب می‌شود که در صورت بروز هرگونه اختلاف، امکان استناد به قرارداد در مراجع قضایی فراهم باشد.
۲. پیشگیری از فروش مال غیر
ثبت آنلاین مشخصات ملک در سامانه و استعلام‌های مرتبط، احتمال فروش مال غیر یا فروش هم‌زمان یک ملک به چند نفر را به حداقل می‌رساند. این مزیت در ماده ۲۲ قانون ثبت و ماده ۱۰ قانون مدنی مبنای حقوقی دارد.
۳. افزایش شفافیت برای خریداران و فروشندگان
وقتی همه اطلاعات قرارداد در بستر قانونی ثبت می‌شود، هر دو طرف می‌توانند با آرامش بیشتری وارد معامله شوند. شفافیت در جزئیات، ابهامات را کاهش می‌دهد و از تفاسیر دوگانه جلوگیری می‌کند.
تبعات حقوقی استفاده نکردن از سامانه خودنویس برای مشاوران املاک
۱. مسئولیت تضامنی در قبال طرفین قرارداد
طبق قانون تجارت و همچنین آیین‌نامه مشاوران املاک، اگر مشاور بدون استفاده از سامانه و دریافت کد رهگیری، قراردادی را تنظیم کند که منجر به خسارت طرفین شود، مسئول شناخته می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به ابطال پروانه کسب یا حتی شکایت کیفری شود.
۲. افزایش ریسک دعاوی حقوقی و کیفری
عدم ثبت معاملات در سامانه، امکان جعل یا تحریف قرارداد را بالا می‌برد. در چنین حالتی، مشاوران املاک در صورت عدم رعایت مقررات، می‌توانند تحت عنوان تقصیر حرفه‌ای مورد پیگرد قرار گیرند.
۳. فقدان اعتبار رسمی برای قراردادهای کاغذی
قراردادهایی که صرفاً به‌صورت دستی و بدون کد رهگیری ثبت می‌شوند، در مراجع رسمی و ادارات ثبت اسناد ممکن است مورد استناد قرار نگیرند، به‌ویژه اگر اطلاعات آن با سیستم‌های مرکزی مغایرت داشته باشد.
توصیه‌های حقوقی برای افراد و مشاوران
- استفاده از سامانه خودنویس را به‌عنوان بخشی از فرآیند حرفه‌ای خود در نظر بگیرید.
- آموزش کامل پرسنل دفتر درباره استفاده از این سامانه ضروری است.
- مستندسازی معاملات با کد رهگیری، سرمایه‌ای برای اعتبار دفتر شماست.
چرا گهرسازه ایلیا؛ همراه حقوقی شما در معاملات ملکی
شرکت گهرسازه ایلیا با تکیه بر دانش حقوقی، فنی و تخصصی در حوزه املاک و مستغلات، آماده ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه تنظیم قراردادها، بررسی سوابق املاک، راهنمایی در ثبت اطلاعات در سامانه خودنویس و پیگیری‌های حقوقی مرتبط است.
اگر در مسیر معامله ملکی خود دچار تردید شده‌اید یا نیاز به مشاور حقوقی دارید، کافی است با کارشناسان ما تماس بگیرید.
جمع‌بندی: انتخاب آگاهانه، قرارداد امن
استفاده از سامانه خودنویس املاک برای افراد و مشاوران، نه‌تنها یک ضرورت حقوقی، بلکه یک انتخاب هوشمندانه است. این سامانه با ایجاد شفافیت، امنیت و نظم، بستر سالمی برای معاملات فراهم کرده است. انتخاب شما میان استفاده یا عدم استفاده از این سامانه، تعیین‌کننده وضعیت حقوقی قرارداد و آینده معامله خواهد بود.
